Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie funkcji, zadań i działalności IPN. Polski Instytut Pamięci Narodowej jest agencją rządową, której główną misją jest prowadzenie badań historycznych i studiów nad współczesną historią Polski.
IPN realizuje szeroki zakres zadań. Należy do nich gromadzenie, analizowanie i publikowanie dokumentów i innych materiałów dotyczących zbrodni popełnionych na Polakach i innych narodach w XX w. oraz analizowanie procesów rozwoju społeczeństwa i państwa polskiego po 1989 r.
IPN śledzi także działalność wszelkiego rodzaju organizacji ekstremistycznych oraz prowadzi śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych na Polakach w XX wieku.
Instytut Pamięci Narodowej odpowiada również za ochronę polskiego dziedzictwa historycznego i kulturowego znajdującego się poza granicami Polski. IPN realizuje to zadanie poprzez prowadzenie negocjacji z właścicielami i posiadaczami tych przedmiotów oraz uzyskiwanie zgody na ich powrót do Polski.
IPN został powołany do badania okoliczności zbrodni katyńskiej oraz represji sowieckich wobec ludności polskiej i innych narodów zamieszkujących tereny dzisiejszej Polski. Po 1989 r. IPN zwrócił uwagę na działalność ruchów i partii totalitarnych w Polsce oraz na rozwój ruchów i idei demokratycznych w kraju.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości IPN zaczął badać rolę rządu polskiego w II wojnie światowej, przemiany w społeczeństwie polskim oraz rozwój stosunków polsko-niemieckich.
IPN został formalnie powołany w 1999 roku. Powstał on na bazie Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, która została utworzona w 1947 r. i istniała do 1999 r. Od 2001 r. IPN jest niezależną instytucją państwową, posiadającą własną strukturę organizacyjną, budżet i kadry.
IPN jest odpowiedzialny za opracowywanie i realizację polityki państwa w sprawach pamięci, historii oraz polskiego dziedzictwa historycznego i kulturowego za granicą. Instytut Pamięci Narodowej prowadzi badania nad transformacją społeczeństwa polskiego oraz bada zbrodnie popełnione na Polakach i innych narodach w XX wieku. IPN zajmuje się także ochroną polskiego dziedzictwa historycznego i kulturowego za granicą.
IPN jest centralną instytucją rządową odpowiedzialną za upowszechnianie wiedzy o historii Polski i innych narodów zamieszkujących terytorium dzisiejszej Polski. IPN przechowuje dokumenty historyczne, artefakty i inne przedmioty mające znaczenie dla kultury, a także promuje badania nad historią Polski i innych narodów zamieszkujących terytorium dzisiejszej Polski.
